TÜRKONFED Yönetim Kurulu Başkanı Celal Beysel'in 17 Temmuz 2006'da tarihinde Adana'da yaptığı Türkiye'de Kalkınma Ajanslarının Önemi Paneli Konuşması.
Yönetim Kurulu Başkanı Celal Beysel'in Türkiye'de Kalkınma Ajanslarının Önemi Paneli Konuşması
Günümüz dünyasında yerel ekonomilerin önemi eskisine oranla daha artmış, yerel girişimciler dünya piyasalarıyla doğrudan ilişkiye geçebilir duruma gelmişlerdir.. Yerel potansiyellerini iyi kullanarak göreli üstünlük taşıdıkları sektörlerde uzmanlaşma becerisini gösteren yöreler, önemli rekabet avantajları elde etmişlerdir. Gerek Amerika Birleşik Devletleri, gerekse Avrupa Birliği gelişmelerini yerel potansiyellerin merkeziyetçiliğin yavaş işleyen siyasal ve bürokratik engellerinden uzak bir felsefe ile, verimli bir şekilde harekete geçirilmesine borçludurlar. Yakın tarih gösteriyor ki gelişmiş ülkelerin kalkınmasında Bölgesel Kalkınma Ajanslarının rolü büyük olmuştur.
Kalkınma Ajanslarının doğru biçimde yapılandırması ve başarıyla çalışmaları durumunda bölgeler arası eşitsizlik azalacak gelir dağılımı dengesi daha adil bir yapıya kavuşacaktır. Bu ajanslar doğru çalışırsa yalnızca bölge insanı, bölge KOBİ’leri, bölge ekonomileri değil, bölgelerdeki gelişme sayesinde Türkiye ekonomisi kazanç sağlar, dengeli ve sürdürülebilir büyüme yönünde önemli adımlar atar. Bu nedenle Kalkınma Ajansları meselesi TÜRKONFED olarak kurulduğumuz günden bu yana yakından takip ettiğimiz ve sahiplendiğimiz konular arasındadır. Bu konuya verdiğimiz önem nedeniyle bölgesel göreli üstünlüklerin araştırılıp saptandığı çalışmayı bir yıldır sürdürmekteyiz. Bu çalışma, çeşitli bölgelerde sanayici ve işadamlarının katılımıyla yapılmakta olup, tamamlandığında kalkınma ajansların çalışmalarına destek olabilecek, ışık tutabilecek yapıdadır.
Bildiğiniz gibi, geçtiğimiz Ocak ayında yasalaşan Kalkınma Ajansları’nın kuruluş aşamasında pilot bölge olarak TR 53 olarak da bilinen Adana – Mersin bölgesi seçilmiştir. Bu seçimde Adana ve Mersin bölgesindeki güçlü altyapı, sanayi bilinci ve yüksek potansiyeli büyük etkendir. Federasyonumuzun önemli üyelerinin bulunduğu bu iki ilin ülkemizde Kalkınma Ajansları’nın öncüsü rolünü alması bu illerimizin SİAD’ları, federasyonumuz DASİFED ve tüm KOBİ’ler için önemli bir görev ve fırsattır. Buradan elde edilen bilgiler, kazanılan deneyimler değerlendirilerek yaygınlaşırsa uygulamadaki problemler en aza indirilecek, verimlilik artacaktır. Biz de TÜRKONFED olarak DASİFED’in ve onu oluşturan SİAD’ların bu oluşumda görev alması ve destek olması yönünde çabalarımızı sürdüreceğiz. Aynı zamanda bu yöredeki tecrübeyi tüm Türkiye sathındaki üyelerimize yayarak üzerimize düşen yükümlülüğü de yerine getireceğiz.
Ancak bir konudaki çekincemizi bu platformda seslendirmek istiyorum: Kalkınma Ajanslarının doğru çalışabilmesi ve kuruluş mantığının tam olarak uygulanabilmesi açısından yasalaşma sürecinden itibaren eleştirdiğimiz ve pilot bölge ile ilgili kararlarda da uygulandığını gördüğümüz bazı noktalar var: Kalkınma ajansları, gücünü yerelliğinden alması gereken kurumlardır.Merkezi ağırlıklı bir yapı, bu ajansların varoluş gerekçelerinden biri olan yerel dinamiklerin harekete geçirilmesini daha başından engeller.
Ülkemizdeki Kalkınma Ajansları kanununa baktığımızda, verimliliği azaltacak gereksiz merkeziyetçi yapılanmayı görmek mümkün. Yönetim kurulu başkanının vali olması, bir yandan zaten işleri başından aşkın valilerimize ek yük getirirken diğer yandan yerel hareket kabiliyetini azaltıcı bir faktördür. Üç büyük il dışında kalan illerin Kalkınma Ajanslarının yönetim kurullarında özel sektör ve gönüllü sivil toplum kuruluşlarına yer verilmemesinin nedenini birisinin diğer illerdeki insanımıza anlatması gerekir. Danışma organı niteliğindeki “kalkınma kurulları” bünyesinde sivil topluma yer veriliyor yaklaşımı, merkeziyetçi yapılanmanın niteliğini değiştirmeye yetmez. Bu yapıyla Kalkınma Ajanslarının ülkemizin gelişmesinde bir fark yaratmasının zor olduğu görüşündeyiz. TÜRKONFED olarak uzun zamandır savunduğumuz bu görüşü ve bu eleştirilerimizi son bir buçuk yıldır çeşitli platformlarda dile getiriyoruz. Bu konudaki uyarılarımızı sürdüreceğiz.
Bazı önemli eksiklikleri dile getirmemize rağmen Kalkınma Ajanslarının bölgesel kalkınmanın lokomotifi olacağına şüphemiz yoktur. Bu bağlamda, Kalkınma ajansları yasasının çıkması için büyük çaba gösteren, iyi niyetli eleştirilerimizi sabırla dinleyen, değerlendiren başta sayın Müsteşar olmak üzere DPT Müsteşarlığına ve tüm çalışanlarına teşekkürü borç biliyoruz. Ümidimiz, meclisimizin zaman içerisinde tenkit ettiğimiz konularda gerekli değişiklikleri yapması ve kalkınma ajanslarının AB yolundaki ülkemizin gelişmesinde gereken rolü oynamasıdır.
Saygılarımla, CELAL BEYSEL
TÜRKONFED YÖNETİM KURULU BAŞKANI