DTÖ, 2022-2023 Ticaret Tahmini raporunda savaşın başladığı 24 Şubat'tan bu yana küresel ekonomiye ilişkin beklentilerin olumsuz etkilendiğini söylüyor. DTÖ ekonomistleri, ticaret hacminin (mal ithalatı ve ihracatı) 2022 büyümesine ilişkin beklentilerini %4,7'den %3'e düşürdü.
Ukrayna'daki Savaşın Küresel Ticarete Etkisi
Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) uyardığı üzere; Rusya'nın Ukrayna'da başlattığı savaş sivillere yönelik büyük eziyetlere neden oldu, ancak aynı zamanda küresel ticarete de zarar verdi ve vermeye devam ediyor. Küresel ticaretteki sorunların özellikle düşük gelirli ülkeleri etkilemesi bekleniyor.
DTÖ, gıda arzındaki kesintilerin yoksul ülkeler için potansiyel olarak korkunç sonuçları olabileceğini söylüyor. Diğer yandan DTÖ, mal ithalatı ve ihracatı için tahminlerini düşürdü ve hükümetleri ve ortakları ticareti kolaylaştırmaya yardım etmeye çağırıyor.
Çin'deki yeni COVID-19 karantinaları da deniz yoluyla ticarette aksamalara neden oluyor.
DTÖ, 2022-2023 Ticaret Tahmini raporunda savaşın başladığı 24 Şubat'tan bu yana küresel ekonomiye ilişkin beklentilerin olumsuz etkilendiğini söylüyor. DTÖ ekonomistleri, ticaret hacminin (mal ithalatı ve ihracatı) 2022 büyümesine ilişkin beklentilerini %4,7'den %3'e düşürdü.
Ukrayna'daki Savaş Gıda Ve Yakıt Krizlerine Neden Oluyor
DTÖ Genel Direktörü Ngozi Okonjo-Iweala, "Gıda ticaretinde daha az tedarik ve daha yüksek fiyatlar söz konusu, bu da dünyadaki yoksulların gıda ticareti olmadan idare etmek zorunda kalabileceği anlamına geliyor" dedi.
DTÖ, keskin bir şekilde yükselen emtia fiyatlarının, Ukrayna krizinin en önde gelen ekonomik etkisi olduğunu düşünüyor. Bu savaş aynı zamanda Rusya’dan ve Ukrayna'dan gıda, enerji ve gübre de dahil olmak üzere temel girdi ve malların tedarikini tehdit ediyor. DTÖ, Karadeniz limanlarından yapılan tahıl sevkiyatlarının durmasının ve durdurulmasının yoksul ülkelerde gıda güvenliği bağlamında çok korkunç sonuçlara yol açabileceği konusunda ısrarla uyarıyor.
Çin'deki yeni COVID-19’a karşı sıkı tedbirlerin de deniz yoluyla ticareti aksattığını belirtmek gerekir. Bu durum, yeni hammadde kıtlığına ve daha yüksek enflasyona yol açabilir.
Aşağıdaki üç grafik DTÖ’nün anahtar ticaret istatistikleridir.
Grafik-1: Küresel Ticaret Hacmi [2015-1Ç – 2023-4Ç]
Küresel ithalat ve ihracat seyri için görünüm tam anlamıyla belirsiz.
Ukrayna krizinin gidişatındaki belirsizlik ve ekonomik etkilerine dair kesin verilerden çıkarım yapılamaması nedeniyle, DTÖ ekonomistleri ticaret hakkında “makul varsayımlar” yapmak için bir takım simülasyonlar kullandılar. Grafik 1'de, 2022'de dünya emtia ticaret hacimlerinin büyümesinin “% 0,5 kadar düşük veya% 5,5 kadar yüksek olabileceğini” gösteriyorlar. Farklı hata payları, grafikte renkli bantlar olarak gösterilmektedir.
DTÖ, herhangi bir kriz durumunda, herkesin temel malzemeleri alabilmesi için daha az değil, daha fazla ticarete ihtiyaç olduğunu söylüyor. Hükümetleri ve paydaş kuruluşları ticareti kolaylaştırmak için birlikte çalışmaya çağırıyor.
Grafik-2: Aylık Petrol ve Doğal Gaz Fiyatları
Yakıt fiyatları Ukrayna Savaşı öncesinden beri yükseliyor.
Mart 2022'de bir varil petrol 118$ fiyatıyla, Ocak 2022'ye göre %38 ve geçen yılın aynı dönemine göre %81 arttı. Günlük petrol fiyatları 8 Mart'ta varil başına 128$'a ulaştı, ancak 1 Nisan'da varil başına 104$'a kadar düştü. Mayıs ayının başında ise 108-110 dolar civarında işlem görmektedir.
Doğal gaza gelince, doğal gaz fiyatlarının bölgelere göre değişiklik gösterdiğini açıklıyor. Avrupa’da, doğalgaz fiyatları Ocak ve Mart arasında %45 artarak bir ısı içeriği ölçüsü olan bir milyon İngiliz ısı birimi (Btu) başına 41 $'a kadar çıktığı görüldü. Öte yandan, DTÖ, Amerika Birleşik Devletleri'nde fiyatların nispeten düşük kaldığını, milyon Btu başına yaklaşık 4,9 dolar olduğunu belirtiyor.
DTÖ’ye göre daha yüksek petrol fiyatları dünya çapında reel gelirleri ve ithalat talebini azaltabilirken, daha yüksek doğal gaz fiyatlarının Avrupa'da muhtemelen dünyanın geri kalanına göre daha büyük bir etkisi olacak.
Grafik-3: Bölgelere Göre Mal İhracatı ve İthalatı
DTÖ, Avrupa, Afrika ve Bağımsız Devletler Topluluğu'na (BDT, Rusya dahil) yapılan mal ithalatının diğer bölgelerden daha düşük performans göstermesini bekliyor.
Grafik 3, 2019'un ilk üç ayı ile 2023'ün öngörülen son üç ayı arasında bölgelere göre mal ithalat ve ihracatının dağılımını göstermektedir.
BDT, 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Rusya da dahil olmak üzere Doğu Avrupa ve Asya'daki hükümetlerince kurulan bir organizasyondur. DTÖ, bu topluluğun düşük performansının çoğunlukla Rusya'ya karşı yaptırımlardan kaynaklandığını belirtiyor.
Avrupa'nın zayıflığı, Ukrayna'nın kendi ülke grubunun bir parçası olmasıyla daha da derinleşiyor. Diğer yandan DTÖ’ye göre, Afrika'da düşük ithalat seviyeleri kısmen 2021'in ikinci yarısında ticaretteki beklenmeyen düşüşlerle ilgili.
Orta Doğu için, yüksek petrol fiyatlarının ihracat gelirlerini artırması bekleniyor. Orta Doğu ülkeleri daha fazla ithalat yapabileceğinden dolayı, ithalat hacimleri de artacaktır.
DTÖ, konteyner taşımacılığı ve yolcu hava taşımacılığını kapsayan taşımacılık sektörü dahil küresel ticari hizmetlerin de Ukrayna krizinden olumsuz etkileneceğini söyledi.
Kaynak: World Economic Forum (İçerik Yazarı: Victoria Masterson)