Sigorta sektörü, nüfuz gerçekleştirilememiş potansiyeliyle uzun zamandır ekonominin gelecek vadeden öncülerinden biri olarak kabul edilmektedir. Son dönemdeki gelişmeler, sigorta piyasası ve onun katkılarına yönelik yüksek beklentilere işaret etmektedir.
Gelişmekte Olan Sigorta Sektörü
Türk hükümeti, 2 trilyon Amerikan Doları değerinde gayri safi yurtiçi hasılaya sahip olma gayesiyle 2023 itibariyle dünyanın 10. büyük ekonomisi olmayı hedeflemektedir. Bu amaç doğrultusunda, devlet, diğer sektörlerin yanı sıra sigorta sektörünü de göz önünde tutmaktadır. Yakın zamanda gelişen riskler, yaşanan afetler ve ekonomik iklim, altta yatan mevzuat ve sigorta araçlarının şekillenmesinde de önemli saikler olarak öne çıkmaktadır. Yeni Ekonomik Program “ekonomik dengeleme” ve “sağlıklı ve sürdürülebilir büyümeyi” hedeflerken, 6 Eylül 2019 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından Türk reasürans piyasası için adeta can suyu olarak Türk Reasürans Anonim Şirketi (“Türk Re”) kurulmuştur. Türk Re, 600 milyon Türk Lirası tutarındaki ana sermayesi ve tek hissedarı Hazine ve Maliye Bakanlığı ile, Yeni Ekonomik Program’a katkıda bulunmayı ve Türkiye’deki yerli reasürans kapasitesini artırmayı amaçlamaktadır. Türk Re’nin genel müdürü Selva Eren, reasürans suretiyle yurtdışına aktarılan 8 milyar Türk Lirasının 1.2 milyar kadarını yurt içinde tutmayı planladıklarını ifade etmiştir.
Devlet özel sektörün taleplerini de dikkate alarak Avrupa Birliği (AB) ile daha elverişli bir uyum ve geçiş sağlamak adına yapısal reformlar yapma uğraşındadır. Bu bağlamda, 18 Eylül 2019 tarihinde sigorta sektöründe yeni bir düzenleyici idari otorite olarak Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (“SDDK”) kurulmuştur. Kurucu 47 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi uyarınca, bundan böyle daha önce Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı’na yapılan ve sigorta alanına ilişkin mevzuattaki tüm atıflar SDDK’ya yapılmış sayılacaktır.
SDDK, sigorta ve özel emeklilik için öngörülen mevzuatları hazırlamak, uygulamak, ilgililer tarafından uygulanışını denetlemek ve yönlendirmek, piyasa katılanları ile sigortalıları korumak için gerekli önlemler alıp bunları uygulamak için kurulmuştur. Ayrıca, SDDK sigota ve özel emeklilik şirketleri bakımından inceleme, denetleme ve araştırma faaliyetleri yürütme yetkisini haizdir.
SDDK’nın kuruluşunun, sigorta sektörü tarafından son derece olumlu karşılandığı görülmektedir. Türkiye Sigortacılar Birliği başkanı Atilla Benli, “Bu konu Hazine ve Maliye Bakanlığımızın da gündemindeydi; dengeli ve derinliği olan bir finansal piyasa için de banka dışı finansal sistemin büyütülmesi öncelikli konular arasında yer alıyordu. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun kurulması da bu anlamda atılmış önemli bir adım ve sektör olarak uzun zamandır beklediğimiz olumlu bir gelişmedir.” ifadelerini kullanmıştır. Ayrıca, Sayın Benli gelecekten beklentilerini “…Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun özellikle ikincil düzenlemelerde hızlı karar alacağını düşünüyoruz.” Şeklinde ifade etmiştir.
Bu bilgiler ışığında, sigorta sektörünün yıllar içerisinde ivme kazandığı görülmektedir. Gerçekten, son yıllarda yasama ve yürütme suretiyle gerçekleştirilen kayda değer gelişmeler gerçekleşmiştir. Anılan bu gelişmelerden biri, küçük ve orta boy işletmeler (KOBİ) için Ticari Alacak Sigortası’dır. Bu sigorta, herhangi bir teminat aracına tabi olmayan kredili satışlara ilişkin borçların ödenmemesi riskini güvence altına almaktadır. Şu an için, yürürlükteki düzenleme uyarınca, net gelirleri 25 milyon Türk Lirası’nın altında olan KOBİ’ler bu sigortadan faydalanabilmektedir. KOBİ’ler için kısa dönem ticari alacak sigortaları, bina tamamlama sigortası poliçeleri ve kredi sigortası poliçeleri, ekonomik yavaşlamanın ve kur değişiminin etkisini sınırlama amacına hizmet eden ürünler olarak piyasaya arz edilmiştir.
KOBİ’lere ticari alacakları için teminat sağlayan devlet teşviki esasına dayalı sistemi düzenleyen idari karar ile 2018 yılında Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan ve KOBİ’ler için öngörülen alacak sigortalarına ilişkin ilkelerin ortaya konulduğu bildiri konuya ilişkin diğer düzenlemelere örnek gösterilebilir.
Hukuki himaye, kefalet ve siber güvenlik sigortaları, sigorta sektörünün gündemindeki diğer kayda değer konulardır. Poliçe kapsamına giren hukuki uyuşmazlıklar veya uzlaşmalara ilişkin uğranılan tüm masraflar ve maruz kalınan diğer edimler için teminat sağlayan hukuki himaye sigortaları, Cumhurbaşkanlığı tarafından ilan edilen Yargı Reformu Stratejisi Belgesi’ne dahil edilmiştir olmakla birlikte daha ileri düzenlemeler ile somutlaştırılmayı beklemektedir. Diğer yandan, poliçede belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmede uğranılan herhangi bir başarısızlığa karşı borçlular için teminat sağlayan kefalet sigortaları, İhracat Ana Planı’nda belirtildiği üzere Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın programına alınmıştır.
Ayrıca, siber güvenlik sigortaları bilhassa Türkiye’de yakın zaman önce uğranılan siber saldırılar üzerine piyasanın ihtiyaçları konusunda daha bilinçli ve tetikte olan özel sektörün katkılarından beslenmektedir. Piyasanın hızla gelişmesinden ileri gelen ihtiyaçlara yönelik teminat sağlanması amacıyla yapılan yasama düzenlemeleri hala beklenmektedir; ancak, özel sektör dijital platformları güvenceye almak adına özgün sigorta türleri ortaya koymaya şimdiden başlamıştır.
------------------------------
Pelin Baysal (https://gun.av.tr/tr/cv/pelin-baysal/)
Ilgaz Önder (https://gun.av.tr/tr/cv/ilgaz-onder/)
Çalışma Alanı: Sigorta ve Reasürans (https://gun.av.tr/tr/sigorta-reasurans/)