Avrupa Birliği'nin Rus Doğal Gazına Bağlılığını Azaltmak İçin 10 Maddelik Bir Plan - Uluslararası Enerji Ajansı

Uluslararası Enerji Ajansı, AB'nin Rusya'dan tedarik ettiği doğalgaza olan bağımlılığını azaltmak için 10 maddelik bir plan yayınladı.

Uluslararası Enerji Ajansı (UEA): Avrupa Birliği'nin Rus Doğal Gazına Bağlılığını Azaltmak İçin 10 Maddelik Bir Plan

Avrupa'nın Rusya'dan ithal edilen doğal gaza olan bağlılığı, Rusya'nın 24 Şubat'ta Ukrayna'yı işgal etmesiyle tekrar ciddi bir enerji sorunu yarattı. 2021'de Avrupa Birliği, Rusya'dan boru hattıyla günde ortalama 380 milyon metreküp ve yıl boyunca yaklaşık 140 milyar metreküp gaz ithal etti. Bunun yanı sıra sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) şeklinde yaklaşık 15 milyar metreküp LNG ithal edildi. Rusya'dan ithal edilen toplam 155 milyar metreküp, 2021'de AB'nin gaz ithalatının yaklaşık %45'ini ve toplam gaz tüketiminin yaklaşık %40'ını oluşturmuştur.

Avrupa'da net-sıfır emisyon hedeflerine yönelik ilerleme, zaman içinde gaz kullanımını ve ithalatı azaltacaktır, ancak bugünün krizi, Rusya'dan yapılan ithalatlar ve politika yapıcılar ile tüketicilerin bunları düşürmek için neler yapabileceği konusunda belirli soruları gündeme getiriyor. Bu UEA analizi, AB gaz şebekesinin kısa vadeli dayanıklılığını arttırırken ve hassas tüketicilerin zorluklarını en aza indirirken, Rus gazına olan bağımlılığı azaltmak için alınabilecek bir dizi acil önlem önermektedir. Türkiye’nin bağımlılığı konusunda yol gösterici bir nitelik taşımaktadır.

1.Rusya ile Yeni Gaz Sözleşmesi Yapılmamalı

Bu, AB'ye, büyük LNG ve boru hattı altyapısının sağladığı ithalat seçeneklerinden yararlanarak, gaz tedarikçilerini ve diğer gaz sağlayıcılara yönelik sözleşmelerini önemli ölçüde çeşitlendirmek için kısa vadeli bir fırsat penceresi sağlıyor.

Etki: Rusya ile sona eren uzun vadeli sözleşmelerin avantajlarından yararlanmak; Rus ithalatı için sözleşmeleri azaltacak ve arz kaynaklarında çeşitliliği sağlayacaktır.

2.Rus Gazı Yerine Alternatif Kaynaklardan Gelen Gazı Almak

Etki: Rusya dışındaki diğer gaz kaynaklarından tedarikte yaklaşık 30 milyar metreküp artış beklenmektedir.

3.Piyasa Direncini Artırmak İçin Minimum Gaz Depolama Yükümlülüklerini Arttırmak

Gaz depolama; mevsimsel taleplerin karşılanmasında, talep ve arz yönlü sorunlar gibi fiyat artışlarına neden olan beklenmedik olaylara karşı bir nevi sigorta sağlayarak önemli bir rol oynar. Gaz depolamanın sağladığı güvenliğin değeri, jeopolitik gerilimlerin olduğu böyle dönemlerde daha da büyüktür.

Etki: 2022'de depolamayı yeniden doldurmak gaz talebini ve gaz fiyatlarını artıracak olsa da, gaz sisteminin esnekliğini arttıracaktır.

4.Yeni Rüzgar Ve Güneş Projelerinin Yatırımlarını Hızlandırmak

2022'de, rekor düzeyde fotovoltaik güneş ve rüzgar enerjisi kapasitesi ilavesi ve ortalama hava koşullarına dönüşün, AB'nin bu yenilenebilir kaynaklardan elde ettiği çıktıyı 2021’e göre %15 artışla 100 terawatt-saat (TWh) artırması bekleniyor.

Çatılardaki fotovoltaik güneş sistemlerinin daha hızlı yaygınlaştırılması tüketici faturalarını azaltabilir. Kurulum maliyetlerinin %20'sini kapsayan kısa vadeli bir hibe programı, yaklaşık 3 milyar Euro'luk bir maliyetle yatırım hızını (UEA'nın temel durum tahminiyle karşılaştırıldığında) ikiye katlayabilir. Bu politika, çatı güneş enerjisi fotovoltaik sistemlerden yıllık çıktıyı 15 TWh'ye kadar arttırabilir.

Etki: Önümüzdeki yıl yeni yenilenebilir projelerden ek 35 TWh üretimin, bu kaynaklardan zaten beklenen büyümenin üzerinde olacağı tahmin ediliyor. Diğer yandan gaz kullanımı 6 milyar metreküp azalabilir.

5.Biyoenerji ve Nükleer Gibi Mevcut Dağıtılabilir Düşük Emisyonlu Kaynaklardan Üretimi En Üst Düzeye Çıkarmak

Nükleer enerji, AB'deki en büyük düşük emisyonlu elektrik kaynağıdır, ancak halihazırda birkaç reaktör, bakım ve güvenlik kontrolleri için 2021'de devre dışı bırakılmış durumda. Finlandiya'da tamamlanmış reaktörün ticari operasyonlarının başlamasının yanı sıra, bu atıl reaktörlerin 2022'de güvenli bir şekilde tekrar çalışır hale getirilmesi, AB nükleer enerji üretiminin 2022'de 20 TWh'ye kadar artmasına neden olabilir.

AB'deki geniş biyoenerji santralleri filosu 2021'de toplam kapasitesinin yaklaşık %50'sinde çalıştı. Bu santraller, uygun teşvikler ve sürdürülebilir biyoenerji kaynakları devreye sokulursa 2022'de 50 TWh'ye kadar daha fazla elektrik üretebilir.

Etki: Nükleer ve biyoenerji gibi mevcut dağıtılabilir düşük emisyon kaynaklarından ilave 70 TWh elektrik üretimi, elektrik için gaz kullanımını 13 milyar metreküp azaltabilir.

6.Zarar Görebilir Olan Elektrik Tüketicilerini Yüksek Fiyatlardan Korumak İçin Kısa Vadeli Önlemler Alınmalı

Enerji fiyatları nedeniyle mevcut piyasa koşulları; 2022'de AB'de gaz, kömür, nükleer, hidroelektrik ve diğer yenilenebilir enerji kaynakları için 200 milyar Euro'ya varan aşırı kârlara yol açabilir.

Elektrik üreten şirketlerinin beklenmedik kârlarına karşı tedbir alınarak geçici vergi önlemleri düşünülebilir. Bu vergiler daha sonra yüksek enerji faturalarını kısmen dengelemek için elektrik tüketicilerine yeniden dağıtılmalıdır. 2022'de İtalya ve Romanya'da beklenmedik kazançları vergilendirmeye yönelik önlemler zaten kabul edildi.

Etki: Doğal gaz fiyatları yüksek kaldığında bile tüketiciler için enerji faturalarını düşürecek ve hassas gruplar üzerindeki etkileri hafifletmek için 200 milyar Euro'ya kadar kullanılabilir hale getirecektir.

7.Gaz Kazanlı Sistemlerinin, Isı Pompalarıyla Değiştirilmesini Hızlandırmak

Etki: Isınma için kullanılan gaz, bir yılda 2 milyar metreküp azaltılabilir.

8.Enerji Verimliliği Binalarda ve Endüstride Arttırılmalıdır

Birçok ev, enerji faturalarını azaltmak ve ev konforunu artırmak için akıllı ısıtma kontrolleri (akıllı termostatlar) kuruyor ve bu, hızla artırılabilen basit bir işlemdir. Yılda yaklaşık bir milyon ev in kullandığı enerji verimliliğini arttıran akıllı sistemlerin üç katına çıkarılması, evlerin ısıtılması için gaz talebini yılda 200 milyon metreküp azaltacak ve toplam maliyeti 1 milyar euro olacaktır.

KOBİ'lerin daha verimli hale gelmesine yardımcı olmak, enerji tasarrufu sağlar ve aynı zamanda bu işletmelerin fiyat dalgalanmalarından korunmasına yardımcı olur. KOBİ’lere yapılan farkındalık ve denetim çalışmları sonucu KOBİ’lerin %5 2022’de enerji verimli olursa 250 milyon metreküp gaz tasarruf edilmiş olacaktır.

Etki: Isınma amaçlı gaz tüketimi yılda 2 milyar metreküpe kadar bir oranda azaltılabilir, enerji faturaları düşer ve hem hane halkı konforunu hem endüstriyel rekabet gücünü arttıracaktır.

9.Tüketicilerin Geçici Bir Termostat Ayarı İçin Teşvik Edilmesi

Şu anda AB genelinde binalarda ortalama sıcaklık 22°C'nin üzerindedir. Termostatın bina ısıtması için ayarlanması, her derece düşüşü için yaklaşık olarak 10 milyar metreküplük yıllık enerji tasarrufu sağlanırken diğer yandan enerji faturalarını da düşecektir.

Etki: Binaların ısıtılması için termostatın sadece 1°C düşürülmesi, gaz talebini yılda yaklaşık 10 bcm azaltacaktır.

10.Karbondan Arınma Çabalarını Hızlandırmak ve Enerji Kaynaklarını Çeşitlendirmek

Hükümetlerin, AB güç sistemlerinin esnekliğini arttırmak için uygulanabilir, sürdürülebilir ve uygun maliyetli yollar geliştirme ve uygulama çabalarını hızlandırması gerekiyor. Bunun için için hükümetler; gelişmiş enerji şebekeleri, enerji verimliliği, artırılmış elektrifikasyon ve talep taraflı esneklik, sevk edilebilir düşük emisyon üretimi ve piller gibi kısa vadeli esneklik kaynaklarının yanı sıra çeşitli büyük ölçekli ve uzun vadeli enerji depolama teknolojileri dahil olmak üzere bir seçenekler portföyüne ihtiyaç duymaktadır.

Etki: Kısa vadede inovasyona yönelik büyük bir baskı, zamanla doğal gaz arzı ile Avrupa'nın elektrik güvenliği arasındaki güçlü ilişkiyi, Avrupa lehine gevşetecektir.

Uluslararası Enerji Ajansı, plan raporunun sonunda enerji üretiminde kömür, petrol gibi fosil yakıtlara yönelmenin de iklim maliyetinin yanı sıra Avrupa’nın doğalgaz bağımlılığını azaltacağı belirtilmiştir.

Ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

Kaynak: IEA