1 Nisan 2022 tarihli ve 31796 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 7392 sayılı Kanun ile, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da (“Kanun”) yer alan pek çok konuda önemli değişiklikler yapılmıştır.
Tüketicinin Korunmasına İlişkin Ek Yükümlülüklerin Yürürlük Tarihi Yaklaşıyor
Devre tatil ve uzun süreli tatil hizmeti sözleşmelerine ilişkin hükümler, yaz döneminden önce 1 Nisan 2022 itibariyle yürürlüğe girmişti. Öte yandan, aşağıdaki hususları da kapsayan değişikliklerin büyük çoğunluğu yaklaşmakta olan 1 Ekim 2022 tarihinde yürürlüğe girecektir. Uygulamada dikkate değer değişiklikler öngörülmesi nedeniyle, yeni düzenlemelere uyum için yürürlüğe giriş tarihine kadar gerekli uyum çalışmalarının yapılıp tamamlanması önerilmektedir.
Kanun değişikliği ile getirilen başlıca değişiklikler aşağıdaki gibidir:
Taksitli Satışlarda Tüketici Temerrüdü
Taksitli satış sözleşmelerinde tüketicinin taksitleri zamanında ödememesi halinde, satıcının kalan borcun tamamının ifasını talep etme hakkını kullanabilmesi için tüketicinin (i) kalan borç yerine sözleşme bedelinin en az %10’unu oluşturan ve birbirini izleyen 2 veya daha fazla taksiti veya (ii) yine kalan borç yerine sözleşme bedelinin en az %25’ini oluşturan bir taksidi ödememiş olması gerekecektir. Tüketici temerrüdü durumunda satıcıların kalan borcun tümünü talep edebilmesinin koşulları tüketici lehine zorlaştırılmıştır.
Tüketici Kredileri İle İlgili Düzenlemeler
1. Cayma Hakkı
Tüketici kredilerinde tüketicinin, 14 gün içerisinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin kredi sözleşmesinden cayma hakkı bulunmaktadır. Değişikliklerle birlikte, 14 günlük süre içerisinde kredi borcunun tamamını erken ödemesi halinde, başkaca bir bildirime gerek kalmaksızın tüketicinin cayma hakkını kullandığı kabul edilecektir ve ücret iadesi yapılması gerekecektir.
2. Sigorta, Yan Finansal Ürün ve Hizmet Sunumu
Tüketici kredisi sözleşmelerinde ya da konut finansmanı sözleşmelerinde, kredi veren ya da finansman kuruluşu, tüketiciye kredi bağlantılı sigorta içermeyen bir sözleşmeyi de teklif etmelidir. Buna göre kredi veren ya da finansman kuruluşu, yalnızca kredi bağlantılı sigorta içeren tek bir tüketici kredisi teklifi sunamayacaktır. Ayrıca, kredi sözleşmesi ya da finansman sözleşmesi, kredi ile ilgili olanlar hariç, örneğin kredi kartı çıkarılması, otomatik ödeme talimatı verilmesi gibi yan finansal ürün ve hizmetlerin satın alınması şartına bağlanamayacaktır.
3. Konut Finansmanında Ön Ödemeli Konutların Teslim
Ön ödemeli konutun sözleşmede taahhüt edilen süre içinde tesliminin zorunlu olduğu vurgulanmış ve azami süre 36 aydan 48 aya çıkarılmıştır.
Mesafeli Satış Sözleşmelerine Aracılık Eden Hizmet Sağlayıcılar
Satıcı veya sağlayıcı adına mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık eden aracı hizmet sağlayıcılara aşağıdaki yükümlülükler getirilmiştir:
a. Oluşturdukları sistem aracılığıyla aracılık eden hizmet sağlayıcılar, sistemlerinde kurulan mesafeli sözleşmeler ile ilgili tüketicilerin talep ve bildirimlerini iletebilmelerine ve takip edebilmelerine elverişli bir sistem kurmalı ve bu sistemi kesintisiz olarak açık tutmalıdır;
b. Mevzuata uygun şekilde tüketicilere ön bilgilendirme yapmalıdır;
c. Tüketicilerin satıcı veya sağlayıcılar ile yaptıkları işlemlerin kayıtlarını tutmalı ve bunların talep üzerine ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile tüketicilere verilmesini sağlamalıdır;
d. Satıcı ve sağlayıcılar ile yaptıkları aracılık hizmetine ilişkin sözleşmeye aykırı uygulamalar içerisinde bulunmamalıdır;
e. Satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmeleri halinde teslim, ifa ve cayma hakkına ilişkin satıcı veya sağlayıcı ile birlikte tüm yükümlülüklere uygun hareket etmelidir;
f. Satıcı veya sağlayıcı onayı olmaksızın düzenledikleri kampanya, promosyon ve indirimli satışların tam şekilde ifa edilmesini temin etmelidir;
g. Ön bilgilendirme ve reklam uygulamalarındaki bilgilerin uyumlu olmasını sağlamalıdır.
Aracı hizmet sağlayıcılar, bu yükümlülüklere aykırı hareket etmeleri halinde, aykırılığa bağlı olarak tüketiciye karşı satıcı ya da sağlayıcılarla birlikte müteselsilen sorumlu olabilecek ve ciddi idari para cezaları ile karşılaşabilecektir.
Yenilenmiş Ürünler
Son dönemde gündemde olan ve değişiklik ile birlikte Kanun kapsamında düzenlenen bir diğer başlık ise yenilenmiş ürünlere ilişkindir. Bu düzenleme ile yenilenmiş ürünler için tüketiciye teslim tarihinden itibaren 1 yıl garanti verilmesi kural olarak zorunlu hale gelmiştir.
Yenileme yetki belgesi gerektiren mallarla ilgili olarak yetki belgesi olmaksızın yenileme faaliyetinde bulunulması ve yenilenmiş ürün satışında tespit edilen aykırılık ve eksikliklerle ilgili olarak idari para cezaları da öngörülmüştür.
Elektronik kimlik bilgisini haiz malların kullanılmış ve kayıtlı olduklarına ilişkin doğrulama yapılmasının gerekli olduğu hallerde söz konusu doğrulama Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu kayıtlarından yapılacaktır.
Yenileme işlemleri, yenileme koşulları, garanti düzenlemeleri, yenileme merkezlerinin kuruluşu ve sorumluluğu hakkında yönetmelik değişiklikleri ve yeni ikincil düzenlemeler de beklenmektedir.
Satış Sonrası Hizmetler
1. Yetkili Teknik Servislerin Kayıt Zorunluluğu
Üretici ve ithalatçılar, tüm yetkili servis istasyonlarına ilişkin bilgileri Ticaret Bakanlığı’nın oluşturduğu sisteme kaydetmekle yükümlü hale getirilmiştir. Tüketicilerin gittikleri servislerin yetkili olup olmadıkları bu sistem üzerinden doğrulanabilecek olup tüketicilerin sahte yetkili servislerden hizmet almasının önüne geçilmesi planlanmıştır. Bu amaçla Servis Bilgi Sistemi (SERBİS) hizmet vermeye başlamıştır. Güvenilirlik uygulamalarının bir parçası olarak herhangi bir üretici veya ithalatçıya bağlı olmaksızın faaliyette bulunan servis istasyonlarının ise her türlü mecrada ve faaliyetlerinde “özel servis” ibaresini kullanması zorunlu kılınmıştır.
2. Tüketicilerin Garanti Süresi Sonrası Tazminat Hakkı
Garanti süresi biten ancak kullanım ömrü sona ermemiş mallara ilişkin satış sonrası hizmetin üretici veya ithalatçı tarafından sağlanmaması halinde tüketici bundan doğabilecek zararlarının tazmin edilmesini isteyebilecektir.
Tüketici Hakem Heyetlerine Başvurular, Tebligat ve Kararlar
Değişiklik ile tüketici hakem heyetine başvurulması zorunlu olan uyuşmazlıkların üst sınırı 30.000 Türk Lirası olarak güncellenecektir.
Tüketici hakem heyeti tarafından yapılacak tebligatların elektronik ortamda Vergi Usul Kanunu’na göre yapılması da mümkün hale gelecektir.
Ayrıca, firmalar tüketici hakem heyeti kararına itiraz sırasında başta sunmadıkları ek bilgi ve belge sunarlar ve bu sebeple hakem heyeti kararı iptal edilirse, karar firma lehine olsa dahi, yargılama gideri ve vekalet ücreti tüketiciye yükletilemeyecektir. Bu değişiklik ile tüketici işlemlerinin karşı tarafının hakem heyetinde görülen uyuşmazlıkta elindeki mevcut tüm bilgi ve belgeleri sunması ve böylece uyuşmazlığın çözümüne ilişkin hakem heyeti tarafından verilen kararın hukuka ve somut olayın koşullarına uygun olmasının sağlanması amaçlanmıştır.
Notlar
1 Ekim 2022 tarihinden sonraki tüketici işlemleri için değişikler doğrudan uygulanacaktır. Daha önceden yapılan ve tamamlanmış sözleşmeler bakımından değişiklikler uygulanmayacaktır. Ancak daha önce kurulmakla birlikte ve hâlen geçerli olan belirsiz süreli tüketici sözleşmeleri bakımından da değişiklikler 1 Ekim 2022 tarihi itibariyle uygulama alanı bulacak ve bu sözleşmelerde yer alan, fakat yapılan değişikliklere aykırı olan maddeler uygulanmayacaktır.
Söz konusu düzenleme ile tüketicileri değişen ihtiyaçlar çerçevesinde korumaya yönelik tedbirlerin alınması, tüketicilerin hak arama yollarının kolaylaştırılması ve yaptırımların ölçülülük ve caydırıcılık ilkeleri gözetilerek yeniden düzenlenmesi amaçlanmaktadır.
Yukarıda açıklanan yükümlülüklere ilişkin, aykırılığa bağlı olarak idari para cezaları da gündeme gelebilecektir. Ayrıca, daha önce detaylı değerlendirdiğimiz üzere yaptırım kataloğunda da bazı gelişmeler olmuştur ve ticari reklamlara ilişkin yükümlülüklere aykırı reklam uygulamalarının internet ortamı üzerinden gerçekleştirilmesi halinde, Reklam Kurulu tarafından ihlalin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili olarak (URL vb. şeklinde) erişimin engellenmesine karar verilebileceği düzenlenmiştir.
[1] Bkz. https://gun.av.tr/tr/goruslerimiz/makaleler/reklam-kurulu-erisim-engelleme-karari-verebilecek
-----
Şirketler, Birleşme ve Devralmalar
Görkem Bilgin, Yalçın Umut Talay ve Latif Aktaş