2022 yılı Ocak-Eylül dönemindeki 9 aylık dönemde, 2021'in aynı dönemine göre; İhracat, yüzde 17,1 oranında artarak 188 milyar 224 milyon dolar, İthalat, yüzde 40,8 oranında artarak 272 milyar 43 milyon dolar, Dış ticaret hacmi, yüzde 30,0 oranında artarak 460 milyar 267 milyon dolar oldu.
Dış Ticaret Hacmi ve Dış Ticaret Açığı'nda Son Durum
Aylık Dış Ticaret Hacmi: İthalatta Yukarı Yönlü, İhracatta Yatay Trend Hakim
Türkiye'nin ihracatı eylül ayında geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 9.2 artarak 22.6 milyar dolara yükseldi. Ancak Eylül ayında ithalat da yüzde 41.5 artarak 33 milyar dolara çıktı. Eylül ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı, bir önceki aya göre, 20.3 puan azalarak yüzde 68.5 oldu. Enerji verileri hariç tutulduğunda, ihracatın ithalatı karşılama oranı da 16.5 puan azalarak yüzde 89.2'ye geriledi. Enerji hariç tutulduğunda da ihracatın ithalatı karşılama oranının azalması olumlu bir gösterge değil.
Grafik-1: Aylık İthalat ve İhracat Seyri Seyri Aylık
2022 yılı Ocak-Eylül dönemindeki 9 aylık dönemde, 2021'in aynı dönemine göre; İhracat, yüzde 17,1 oranında artarak 188 milyar 224 milyon dolar, İthalat, yüzde 40,8 oranında artarak 272 milyar 43 milyon dolar, Dış ticaret hacmi, yüzde 30,0 oranında artarak 460 milyar 267 milyon dolar oldu.
Dış Ticaret Hacminin GSYH'e Oranı Yükseliyor
2021'de dış ticaret hacminin GSYH'e oranı Dünya Bankası verilerine göre yüzde 71 olarak gerçekleşti. Uzun Yıllardır yüzde 50 seviyesinde dalgalanan dış ticaretin GSYH'e oranı Hazine'nin Orta Vadeli Programı'na (OVP) göre yüzde 76 olarak gerçekleşecek. Buna göre yurtiçi üretimin gittikçe artan bir kısmı yurt dışı talebe yönelik gerçekleşmektedir. Ancak Türk sanayisinin yüksek teknolojide performansı zayıflıyor. Nitekim 2013’ten bu yana yüzde 3 seviyelerinde ölçülen yüksek teknolojili ürünlerin ihracat payı, bu yılın 7 ayında yüzde 2,7’ye kadar geriledi. İstanbul Sanayi Odası’nın hazırladığı Türkiye’nin 1000 Büyük Sanayi Kuruluşu (BSK)- 2021 çalışması da yaratılan katma değerde en yüksek payın düşük teknoloji yoğunluklu sanayilerden geldiğini gözleri önüne seriyor.
Orta yüksek teknoloji sanayiden alınan payların yıllar içinde yerinde saydığı görülüyor. Orta yüksek teknolojili ürün ihracatının 2013 yılından bu zamana kadar aldığı en yüksek pay yüzde 36,4 ile 2018 ve 2019 yıllarında ölçülürken, 2021’in tamamında bu oran yüzde 33,4 olarak kayıtlara geçti.
Grafik-2: Dış Ticaret Hacminin GSYH'e Oranı
Cari Fazla Stratejisinin Kamburu: Enerji İthalatı
TÜİK verilerine göre 2022’nin ilk 8 ayında 64,3 milyar dolar enerji ithalatı yapılırken, bu rakam 2021’in ilk 8 ayı için 27,05 milyar dolar idi. En son yayınlanan OVP’ye göre ise 2022 yılı sonu itibariyle 103,5 milyar dolar olarak beklenirken, 2021’de toplam enerji ithalatı 50,7 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. OVP'ye göre 2022 sonunda dış ticaret açığı 105 milyar dolar olarak beklenmektedir. Buna göre enerki ithalatının dış ticaret açığına oranının yüzde 98,6 olması beklenmektedir.
Grafik-3: İlk 8 Aylık Enerji İthalatları 2013-2022
